Hvenær skal sækja um byggingarheimild eða byggingarleyfi?
Sækja þarf um byggingarheimild eða byggingarleyfi ef á að grafa grunn fyrir mannvirki, reisa það, rífa eða flytja, breyta því, burðarkerfi þess eða lagnakerfum eða breyta notkun þess, útliti og formi.
Byggingarfulltrúi UTU bs. annast útgáfu byggingarheimilda og byggingarleyfa fyrir mannvirki sem staðsett eru í aðildarsveitarfélögunum sem standa að embættinu, þ.e.:
- Ásahreppi
- Bláskógabyggð
- Flóahreppi
- Grímsnes- og Grafningshreppi
- Hrunamannahreppi
- Skeiða- og Gnúpverjahreppi
Byggingarheimild og byggingarleyfi eru veitt á grundvelli laga um mannvirki nr. 160/2010 og byggingarreglugerðar nr. 112/2012. Hvort byggingarfulltrúi veitir byggingarheimild eða byggingarleyfi fer eftir því í hvaða umfangsflokk viðkomandi framkvæmd fellur undir – sjá svar við spurningunni; Hver er munurinn á byggingarheimild og byggingarleyfi? undir algengar spurningar hér á síðunni.
Umsækjendur sækja þó um heimild/leyfi með sama hætti og á sama rafræna eyðublaðinu á Þjónustugátt UTU bs. og þurfa því í raun ekki að spá mikið í þetta.
Með mannvirki er átt við hvers konar jarðfasta manngerða smíði, svo sem hús og aðrar byggingar eða skýli, virkjanir, dreifi- og flutningskerfi rafveitna, hitaveitna, vatnsveitna og fjarskipta, fráveitumannvirki, umferðar- og göngubrýr í þéttbýli, stór skilti og togbrautir til fólksflutninga. Til mannvirkja teljast einnig tímabundnar og lausar byggingar sem ætlaðar eru til svefns eða daglegrar dvalar manna í fjóra mánuði eða lengur á sama stað, svo sem starfsmannabúðir og húsvagna. Mannvirki á eða í hafi, vötnum og ám sem hafa fasta staðsetningu teljast einnig til mannvirkja.
Undantekning frá byggingarleyfisskyldu eru þó fráveitumannvirki og dreifi- og flutningskerfi hitaveitna, vatnsveitna, rafveitna og fjarskipta og breytingar á slíkum mannvirkjum en sækja þarf um framkvæmdaleyfi hjá skipulagsfulltrúa fyrir fyrrgreindum framkvæmdum. Sækja þarf hins vegar um byggingarleyfi eða byggingarheimild vegna bygginga sem tengdar eru fráveitumannvirkjum og dreifi- og flutningskerfum hitaveitna, vatnsveitna, rafveitna og fjarskipta, þ.m.t. fjarskiptamöstrum, tengivirkjum og móttökudiskum.
Hvernig skal sækja um byggingarleyfi eða byggingarheimild?
Húseigendur og lóðarhafar eða hönnunarstjóri í umboði þeirra geta sótt um byggingarheimild eða byggingarleyfi.
Samkvæmt byggingarreglugerð nr. 112/2012 ber húseigendum að ráða löggiltan hönnunarstjóra. Hönnunarstjóri hefur yfirumsjón með og ber ábyrgð á því að hönnunargögn séu til staðar og með þeim hætti sem framkvæmdin krefst. Hönnunarstjóri er að öllu jöfnu sá aðili sem annast öll samskipti við embætti byggingarfulltrúa þegar sótt er um byggingarheimild eða byggingarleyfi.
Listi HMS yfir löggilta hönnuði
Ekki er tekið á móti hönnunargögnum eða skráningu á iðnmeisturum eða byggingarstjórum nema að viðkomandi aðili sé á lista Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar (www.hms.is) og að hann eða hún hafi tekið upp gæðastjórnunarkerfi frá og með 1. janúar 2015, sbr. lög um mannvirki nr. 160/2010.
Listi HMS yfir byggingarstjóra
Sækja skal um byggingarheimild eða byggingarleyfi með góðum fyrirvara þar sem umfjöllun um umsóknir getur tekið nokkrar vikur. Óheimilt er að hefja framkvæmdir áður en byggingarheimild eða byggingarleyfi hefur verið gefin út.
Sækja skal um byggingarheimild/byggingarleyfi í gegnum rafræna Þjónustugátt UTU. Innskráning á Þjónustugáttina krefst rafrænna skilríkja eða Íslykils. Með umsókn skulu fylgja aðaluppdrættir, útfylltur gátlisti vegna aðaluppdrátta og önnur viðeigandi fylgiskjöl varðandi umsókn – sjá leiðbeiningar á heimasíðu undir „Leiðbeiningar vegna umsóknar um byggingarleyfi / byggingarheimild“.
Frá hugmynd að húsi
Áður en hafist er handa við byggingu húss eða breytingu þarf að skoða vel allar hugmyndir með hliðsjón af þörfum, t.d. fjölskyldu, reksturs o.s.frv. þar sem það getur verið mjög kostnaðarsamt að breyta forsendum á meðan á verkinu stendur eða eftir að því lýkur. Kanna þarf allan kostnað og hvað þarf til svo allt geti unnist til enda. Val á hönnuði þarf að miðast við að hann sé löggiltur hönnuður með samþykkt gæðakerfi og gilda starfsábyrgðartryggingu þar sem það er undirstaða þess að hann geti lagt inn uppdrætti til byggingarfulltrúa.
Athuga skal að það getur verið heppilegt að senda fyrst fyrirspurn til byggingarfulltrúa með grófum uppdráttum ef vafi leikur á að fyrirhuguð bygging samræmist gildandi deiliskipulagi viðkomandi lóðar. Ef breyta þarf deiliskipulagi hefur það aukinn kostnað í för með sér en einnig lengir það áætlaðan framkvæmdatíma verulega þar sem ferlið getur tekið 6 – 8 vikur. Byggingarheimild eða byggingarleyfi er ekki afgreitt fyrr en deiliskipulag eða breyting á því hefur tekið gildi. Hægt er að kanna hvort deiliskipulag liggi fyrir á fyrirhuguðu framkvæmdasvæði með því að fara inn á Kortasjá (www.map.is/sudurland).
Framkvæmdatími
Á byggingartíma þarf húsbyggjandi sem verkkaupi að fylgja því eftir að framkvæmdir séu í samræmi við samþykkta uppdrætti og að allt gangi eftir áætlun.
Byggingarstjóri er faglegur fulltrúi eiganda og ber ábyrgð á að byggt sé í samræmi við samþykkta aðal- og séruppdrætti. Byggingarstjóri framkvæmir áfangaúttektir þegar iðnmeistarar hafa lokið ákveðnum verkþáttum og sendir þær inn til byggingarfulltrúa í gegnum sérstakt úttektarapp – sjá; Úttektir
Byggingarstjóri ræður iðnmeistara í samráði við eiganda og bera þeir ábyrgð hver á sínum verkþætti en byggingarstjóri hefur yfirumsjón með allri framkvæmdinni fyrir hönd eigandans. Byggingarstjóri skal hafa fullnægjandi ábyrgðartryggingu sem gildir í að minnsta kosti 5 ár.
Þó eigandi ætli sér að vinna sjálfur við framkvæmdir sem háðar eru byggingarleyfi eða byggingarheimild þarf alltaf að fá byggingarstjóra og iðnmeistara og eru þeir ábyrgir fyrir öllum verkum.
Svört vinna eða nótulaus viðskipti eru ólögleg og getur verið dýru verði keypt þar sem að engar tryggingar eða ábyrgð er til staðar. Oftar en ekki getur því reynst erfitt að kvarta yfir göllum eða einhverju sem er áfátt við verkið hafi slík vinna verið keypt.
Alltaf geta orðið einhverjar ófyrirséðar breytingar við framkvæmdir og helsta orsök þess að framkvæmdin verður dýrari en lagt er upp með eru þær breytingar sem gerðar eru á framkvæmdatímanum. Hafa þarf í huga að ef breytt er út frá samþykktum uppdráttum þarf að leiðrétta uppdrætti og sækja um breytingar á byggingarleyfinu með tilheyrandi kostnaði.
Leitið ráða hjá tryggingarfélagi um tryggingar meðan á framkvæmdum stendur (smíðatrygging) og einnig þegar framkvæmdum er lokið varðandi hvort biðja þurfi um endurmat á tryggingum.
Helstu lög og reglugerðir sem varða útgáfu byggingarleyfis / byggingarheimildar:
Byggingarreglugerð nr. 112/2012
Önnur eyðublöð sem tengjast útgáfu byggingarheimildar/byggingarleyfis og eftirliti með framkvæmdum er að finna undir flipanum Eyðublöð