Í samræmi við 3. mgr. 61. gr. nr. 60/2013 um náttúruvernd og 2. mgr. 13. gr. skipulagslaga nr. 123/2010 liggja fyrir í málinu nýjar umsagnir Umhverfisstofnunar og Umhverfisnefndar Bláskógabyggðar vegna fyrirhugaðra endurbóta á Þingvallavegi og efnistöku, dags. 18. maí 2018 og 22. maí 2018. Umhverfisnefnd Bláskógabyggðar fer með hlutverk náttúruverndarnefndar skv. 14. gr. laga um náttúruvernd nr. 60/2013. Eru því uppfyllt skilyrði 3. mgr. 61. gr. náttúruverndarlaga, sbr. einnig 2. mgr. 13. gr. skipulagslaga. Í umsögn Umhverfisstofnunar segir að jákvætt sé að taka efni úr námunni í Svartagili í stað þess að fara í frágengnar námur og að það verklag sem verður viðhaft við breikkun Þingvallavegar, þ.e. breikkun vegarins ýmist til vinstri eða hægri lofi góðu. Þá bendir Umhverfisstofnun á að nýta ætti framkvæmdina til að bæta umgengni og verklag í námunni í Svartagili. Að öðru leyti gerir Umhverfisstofnun ekki athugasemdir við umrædda umsókn um framkvæmdaleyfi. Umhverfisnefnd Bláskógabyggðar gerir engar athugasemdir við framkvæmdaleyfisumsóknina.

Í samræmi við 9. gr. reglugerðar nr. 650/2006 um framkvæmd verndunar vatnasviðs og lífríkis Þingvallavatns liggur fyrir umsögn heilbrigðisnefndar Suðurlands, dags. 22. maí 2018. Í umsögn heilbrigðisnefndar Suðurlands segir að nefndin veiti jákvæða umsögn um umsótt framkvæmdaleyfi Vegagerðarinnar, að því gefnu að boðaðar verklagsreglur vegna mengunaróhappa liggi fyrir áður en framkvæmdir hefjast.

Skipulagsnefnd hefur kynnt sér umsókn Vegagerðarinnar um framkvæmdaleyfi og fylgigögn, álit Skipulagsstofnunar og fyrirliggjandi umsagnir. Það er mat nefndarinnar að framlögð gögn lýsi framkvæmdinni á fullnægjandi hátt, hönnunargögn séu fullnægjandi og að framkvæmdin sé í samræmi við álit Skipulagsstofnunar og gildandi skipulagsáætlanir, sbr. 10. gr. reglugerðar um framkvæmdaleyfi. Leitað hefur verið allra lögbundinna umsagna og eru þær fyrirliggjandi. Gætt hefur verið að ákvæðum laga um náttúruvernd, laga um menningarminjar, skipulagslaga, reglugerðar um framkvæmdaleyfi, laga um mat á umhverfisáhrifum og annarra laga og reglugerða sem við eiga.

Með vísan til framangreinds telur skipulagsnefnd lagaskilyrði til endurupptöku fyrri samþykktar um framkvæmdaleyfi. Með hliðsjón af framansögðu telur skipulagsnefnd þó ekki ástæðu til að endurskoða fyrri afstöðu sína um samþykkt Vegagerðarinnar frá 8. mars 2018. Nefndin lýsir áfram áhyggjum sínum af því að verkið sé unnið í tveimur áföngum en ekki einum vegna mikillar röskunar á umferð íbúa og gesta um þjóðgarðinn.

Fyrir liggur álit Skipulagsstofnunar um matsskyldu framkvæmdarinnar, dags. 11. maí 2018, þar sem komist var að þeirri niðurstöðu að fyrirhuguð framkvæmd sé ekki líkleg til að hafa í för með sér umtalsverð umhverfisáhrif með tilliti til eðlis framkvæmdarinnar, staðsetningar hennar og eiginleika hugsanlegra áhrifa hennar. Því er framkvæmdinni ekki gert að sæta mati á umhverfisáhrifum. Nánar er rakið í ákvörðun stofnunarinnar að um sé að ræða umfangslítið magn efnis úr námu sem þegar er opin. Efnistöku og frágangi verði hagað í samvinnu og samráði við þjóðgarðsvörð og Umhverfisstofnun. Í verklok verði náman mótuð að umhverfinu og jarðvegur nýttur til uppgræðslu. Fyrirhugað sé ákveðið verklagt til að fyrirbyggja mengun og lágmarka möguleg mengunaróhöpp.

Benti stofnunin á að umhverfisáhrif fyrirhugaðrar efnistöku felast fyrst og fremst í áhrifum á landslag og vatnafar. Áhrifin verða að einhverju leyti afturkræf vegna framburðar í leysingum sem endurnýjar efni námunnar smám saman. Áhrifin eru bundin við afmarkað svæði og ekki líkleg til að hafa áhrif á marga þar sem sjónræn áhrif eru hverfandi frá helstu ferðamannastöðum þjóðgarðsins.

Fram kemur í umsókn Vegagerðarinnar að fyrirhuguð efnistaka sé unnin í samráði við og samþykkt af Þjóðgarðsverði. Allri efnistöku og frágangi námunnar í verklok verði hagað í samráði við Þjóðgarðsvörð.

Skipulagsnefnd hefur kynnt sér fyrirliggjandi umsókn og gögn og ákvörðun Skipulagsstofnunar um matsskyldu. Skipulagsnefnd telur að á fullnægjandi hátt sé gerð grein fyrir fyrirhugaðri framkvæmd og umhverfi, umhverfisáhrifum, mótvægisáhrifum og verklagi.

Samkvæmt 2. mgr. 13. gr. skipulagslaga skal framkvæmdaleyfi til efnistöku gefið út til tiltekins tíma og skal í leyfinu gerð grein fyrir stærð efnistökusvæðis, vinnsludýpi, magni og gerð efnis sem heimilt er að nýta samkvæmt því. Skipulagsnefnd leggur til að í samræmi við fyrirmæli tilvitnaðs ákvæðis verði í útgefnu framkvæmdaleyfi sett fram nánari fyrirmæli um efnistöku til samræmis við upplýsingar sem fram koma í umsókn og greinargerð.

Þó umfang framkvæmdar bendi ekki til þess að hætta sé á umtalsverðum umhverfisáhrifum er holan í námunda við svæði á náttúruminjaskrá og framkvæmdaleyfisskyld skv. skipulagslögum. Í greinargerðinni kemur fram staðsetning og stærð borplans en lýsingu vantar á útfærslu borunar s.s. tækjakosts, skolvatnsöflunar, efnistöku til borplans, efnis til frágangs að framkvæmdum loknum, losun borsvarfs, o.þh. Jafnframt er ekki gerð grein fyrir mögulegum áhrifum af raski, vatns- og efnisöflun og -losun, eða hvort núverandi slóð þoli flutninga á tækjum og efni.